नळाद्वारे शुद्ध पाणीपुरवठा योजना यशस्वी – बाबाजी शेळके यांची कामगिरी

प्रस्तावना : पाणी म्हणजेच जीवन

गावाचा खरा विकास रस्ते, शाळा, वीज यावर होतो हे खरं आहे, पण पाणी ही प्रत्येक घराची सर्वात मोठी गरज आहे. शुद्ध पाणी नसेल तर आरोग्य बिघडतं, मुलं आजारी पडतात, महिलांना विहिरींवर आणि ओढ्यांवर त्रास सहन करावा लागतो. म्हणूनच नळाद्वारे शुद्ध पाणीपुरवठा ही योजना केवळ विकासाचं नव्हे, तर जीवनदायी ठरते.

बाबाजी शेळके यांची वचनबद्धता

बाबाजी शेळके यांनी पंचायतीत उभं राहताना गावकऱ्यांना दिलेलं एक महत्त्वाचं आश्वासन असं होतं –
“गावातील प्रत्येक घरापर्यंत शुद्ध पाण्याचा नळ पोहोचवणार.”

पूर्वी पावसाळ्यात पाण्याचं प्रमाण वाढायचं पण स्वच्छता कमी असायची, उन्हाळ्यात विहिरी आटायच्या, महिलांना दूरवरून पाणी आणावं लागायचं. हा त्रास थांबवण्यासाठी बाबाजी शेळके यांनी नळाद्वारे शुद्ध पाणीपुरवठा योजना राबवली आणि ती यशस्वी केली.

कामाचं तपशील

१) पाणीपुरवठा योजनेसाठी टाक्या उभारल्या

• गावात दोन मोठ्या पाणी टाक्या उभारण्यात आल्या.

• टाक्यांतून गावातील प्रत्येक गल्लीपर्यंत पाणी पोहोचवलं जातं.

२) शुद्धीकरण प्रकल्प बसवला

• पाण्यातील जंतू, मळ, अशुद्धी काढण्यासाठी फिल्टर व शुद्धीकरण प्रकल्प बसवला गेला.

• त्यामुळे प्रत्येक कुटुंबाला सुरक्षित पिण्याचं पाणी मिळू लागलं.

३) घराघरात नळजोडणी

• गावातील ९५% घरांमध्ये नळजोडणी करण्यात आली.

• महिलांना आता पाणी आणण्यासाठी लांब पल्ल्याचा प्रवास करावा लागत नाही.

४) उन्हाळ्यात पाणीटंचाई दूर

• उन्हाळ्यात पाणीटंचाई हा मोठा प्रश्न होता. आता विहिरींवर किंवा टँकरवर अवलंबून राहावं लागत नाही.

आरोग्यावर परिणाम

• कावीळ, पोटदुखी, पोटदुखी, कॉलरा यांसारखे आजार कमी झाले.

• मुलांना सुरक्षित पाणी मिळाल्यामुळे शाळेत अनुपस्थित राहण्याचं प्रमाण कमी झालं.

• गावकऱ्यांचा आरोग्य खर्च वाचला.

महिलांच्या जीवनातला बदल

• पूर्वी महिलांना रोज २-३ तास पाणी आणण्यासाठी खर्च करावे लागत होते.

• आता नळ घरात असल्यामुळे त्यांना तो वेळ बचत गट, शेती किंवा छोट्या उद्योगासाठी वापरता येतो.

• महिलांची कष्टाची बचत झाली, तसेच त्यांना स्वावलंबनाची संधी मिळाली.

शेतकऱ्यांसाठी लाभ

• शेतकऱ्यांना जनावरांना शुद्ध पाणी देता येतं.

• शेतकामासाठी उपसा पाण्याचं व्यवस्थापन सोपं झालं.

• सिंचनास पूरक योजना राबवता येतात.

गावकऱ्यांचा अनुभव

• महिला बोलतात : “आधी रोज डोक्यावर हंडे घेऊन पाणी आणायचं, आता घरात नळामुळे सगळी सोय झाली. आमचं आयुष्यच बदललं.”

• विद्यार्थी बोलतात : “पूर्वी पाण्यामुळे आजारी पडायचो. आता शुद्ध पाणी मिळतं, त्यामुळे अभ्यास चांगला करता येतो.”

• शेतकरी बोलतात : “नळ पाणीपुरवठ्यामुळे जनावरंही स्वस्थ राहतात, आमचं उत्पादन वाढलं आहे.”

सामाजिक परिणाम

• गावात स्वच्छता वाढली.

• सार्वजनिक ठिकाणी पाण्याच्या भांड्यांसाठी भांडाभांड थांबली.

• महिलांमध्ये एकोपा वाढला कारण त्यांना वेळ मिळाला.

• पाण्यासाठी होणारे वाद संपले.

आर्थिक परिणाम

• आरोग्यावर होणारा खर्च कमी झाला.

• वेळेची बचत झाल्यामुळे महिलांनी वाचलेला वेळ उत्पन्न वाढवणाऱ्या कामात गुंतवला.

• गावकऱ्यांचा जीवनमान सुधारला.

भविष्यातील नियोजन

बाबाजी शेळके यांचा पुढचा विचार म्हणजे –

• प्रत्येक घर १००% नळजोडणी झालेलं गाव.

• पावसाचं पाणी साठवून शुद्धीकरण प्रकल्पात वापरणं.

• सौरऊर्जेवर चालणारे पंप वापरून पर्यावरणपूरक पाणीपुरवठा.

निष्कर्ष

पाणी हा हक्क आहे, उपकार नाही. हे लक्षात ठेवून बाबाजी शेळके यांनी गावकऱ्यांना नळाद्वारे शुद्ध पाणी दिलं.
आज गावातील प्रत्येक कुटुंब आत्मविश्वासाने सांगतं –
“हो, आमच्या घरी शुद्ध पाणी येतं, आणि हे शक्य झालं ते बाबाजी शेळके यांच्या कामामुळे.”

गावाच्या आरोग्य, महिलांच्या सबलीकरण आणि एकूणच विकासासाठी नळाद्वारे शुद्ध पाणीपुरवठा योजना ही बाबाजी शेळके यांच्या मोठ्या कामगिरींपैकी एक आहे.